Nederland wilde, als dichtbevolkt land, aan het eind van de vorige eeuw haast maken met het saneren van het buitengebied. De Europese regelgeving die daarvoor nodig was, was nog lang niet klaar. Wat nu?
Wat te doen?
Nederland heeft rond de eeuwwisseling een eigen certificering opgezet met behulp van door KIWA uitgegeven certificaten. Dit systeem was niet wettelijk verankerd, wel eiste het bevoegd gezag (meestal) een KIWA gecertificeerd systeem.
Met het certificaat werd vastgelegd dat onder nauwkeurig beschreven testomstandigheden het systeem bepaalde zuiveringsprestaties kon halen en aan minimum materiaal eisen kon voldoen.
De huidige certificering van IBA systemen valt sinds 2005 onder de Europese CE-markeringsregels.
De Nederlandse KIWA certificering wordt nu niet meer toegepast, de meeste leveranciers hebben hun certificaat laten verlopen.
De geldende Europese norm NEN-EN 12566-3 (klik voor tekst*) is geldig voor geprefabriceerde systemen met een grootte tot 50 inwonerequivalenten. De norm stelt dat een IBA systeem en zijn fabrikant moeten voldoen aan een viertal eisen om het CE te mogen gebruiken.
Voor septic tanks geldt NEN-EN 12566-1.
Het CE teken staat, net als bij speelgoed of huishoudelijke apparaten, op een sticker die op het systeem geplakt is. Bij een IBA systeem staat er op deze sticker nog meer belangrijke informatie:
– naam van de fabrikant;
– het jaar waarin het systeem getest is en door wie (nummer van het instituut);
– de gemiddelde waarden van de testresultaten in procenten.
Deze CE informatie moet ook terug te vinden zijn in de handleiding bij het systeem. In de handleiding moet naast deze informatie een zogenaamde “verklaring van conformiteit” van de fabrikant staan. De fabrikant verklaart hiermee dat het gekochte systeem van hetzelfde type en binnen de testrange is van het systeem dat de CE test heeft ondergaan.
Omdat de testen en het testinstituut voldoen aan vastgestelde eisen is het testrapport een objectieve beschrijving van het systeem en de prestaties die het systeem kan leveren. Een systeem dat het CE keurmerk heeft is dus volgens de regels getest, maar dit zegt niets over het zuiveringsresultaat! Check dus altijd het rapport van het testlaboratorium.
De juiste IBA voor de juiste situatie
In Nederland hanteert men doorgaans de indeling in IBA I, IBA II en IBA III (zie ook onder Hoe werkt IBA). De daarmee corresponderende waarden kunnen teruggevonden worden in het testrapport.
Hoe goed het (huishoudelijk) afvalwater gezuiverd moet worden hangt af van de kwetsbaarheid van het (stroom)gebied waarin het systeem wordt gebruikt (zie onderstaande tabel). Vanuit de Kader Richtlijn Water is bepaald wat de kwetsbare en minder kwetsbare gebieden zijn voor wat betreft (grond)water. Het bevoegd gezag mag voor kwetsbare gebieden een eis formuleren die verder gaat dan de basisvoorziening (de septictank). Pas op: soms formuleert het bevoegd gezag een zwaardere eis voor een niet kwetsbaar gebied, die bevoegdheid heeft het bevoegd gezag echter niet. Het bevoegd hoeft niet (het mag wel) een zwaardere eis te stellen voor kwetsbare gebieden.
Doorgaans hanteert men de volgende tabel voor het stellen van en zwaardere eis.
Tabel 3. Kwetsbaarheid van het gebied en het passende IBA-systeem
Kwetsbaarheid | IBA Klasse | Parameters |
Niet Kwetsbaar |
1 |
Biologisch Zuurstof Verbruik (BZV5) Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV) Gesuspendeerd Stof (SS) Op verwijderingspercentage |
Kwetsbaar |
2 |
Biologisch Zuurstof Verbruik (BZV5) Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV) Gesuspendeerd Stof (SS) Op vaste gestelde maximum waarden |
Zeer Kwetsbaar |
3A |
Biologisch Zuurstof Verbruik (BZV5) Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV) Stikstof Totaal (N-tot) Ammonium (NH4+) Gesuspendeerd Stof (SS) Op vaste gestelde maximum waarden |
Zeer Kwetsbaar |
3B fosfaatverwijdering |
Biologisch Zuurstof Verbruik (BZV5) Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV) Stikstof Totaal (N-tot) Ammonium (NH4+) Totaal Fosfaat (P-tot) Gesuspendeerd Stof (SS) Op vaste gestelde maximum waarden |
G. Bril (update januari 2018)
*De tekst NEN-EN 12566-3 is gelinkt met een oude norm. Voor de nieuwste versie
gaat u naar de website van NEN.