Het wettelijk kader bepaalt op welke plaatsen een riool of een andere voorziening toegepast dient te worden. Het wettelijk kader wordt bepaald door het Activiteitenbesluit milieubeheer, het Besluit lozing afvalwater huishoudens, het Besluit lozing buiten inrichtingen en het Bouwbesluit.
Kortweg komt het er meestal op neer dat de gemeente riolering aanlegt (of op andere wijze het huishoudelijk afvalwater inzamelt) en dat de burger verplicht is te zorgen voor een aansluiting op het gemeentelijke systeem voor de afvoer van zijn huishoudelijk afvalwater. In sommige gevallen kan een burger zelf een voorziening aanleggen. De gemeente kan een ontheffing krijgen voor de zorgplicht, de provincie kan deze ontheffing verlenen. In een aantal provincies is het bestuursakkoord Water van kracht. Daarin is ondermeer geregeld dat gemeenten zelf kunnen bepalen of voor het perceel/percelen hun zorgplicht geldt.
Als de afstand die de burger vanaf zijn huis tot aan het riool moet overbruggen te groot is (meer dan 40 meter gerekend vanaf de rand van het perceel waar het huis op staat) dan vervalt de aansluitplicht. De burger mag echter niet ongezuiverd lozen volgens het Besluit afvalwater huishoudens, hij heeft een lozingverbod. In het Besluit lozing afvalwater huishoudens is aangegeven dat een lozing toch wordt toegestaan als het afvalwater door een “zuiveringtechnisch werk” wordt geleid. In de meeste gevallen wordt hierin voorzien door een (verbeterde) septic tank. Dit is beschreven in een apart regeling.
In sommige gevallen mag de waterkwaliteitsbeheerder (meestal het waterschap en soms Rijkswaterstaat) een nadere eis stellen aan de lozer, die eis kan leiden tot een meer geavanceerd “zuiveringtechnisch werk”. Dat kan dan een IBA II of IBA III zijn.
Een eigen voorziening voor de Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA) zal meestal niet worden toegestaan als er een riool binnen 40 meter van het perceel ligt.
De gemeente kan ook zelf besluiten IBA systemen in te zetten in plaats van een riool, dan kan er aangesloten worden op deze gemeentelijke voorziening.
Een meer uitgebreide beschrijving van de juridische aspecten vindt u onder het wettelijk kader.
De septic tank heeft een belangrijke plaats in de regels rond de ongerioleerde lozingen, zie septic tank.
Geert Bril (update januari 2018)
