Een maand geleden wordt gemeld dat de bewoners van Oosterwold (Almere) hun afvalwater niet voldoende zuiveren voordat ze het lozen op de sloot of de eigen vijver. Tja en daar zit je dan weer met je boerenverstand. Wat en waar gaat er nou precies mis?

Wat gebeurt er in Oosterwold ook al weer?

Oosterwold is een experiment van de gemeente Almere. Oosterwold wordt niet ‘van bovenaf’ gemaakt aan de hand van een alomvattend plan, maar ‘van onderop’ aan de hand van een veelheid aan particuliere plannen.
Het is gebied  van 4.300 hectaregroot  aan de oostkant van Almere en de westkant van Zeewolde. Er is ruimte voor de realisatie van 15.000 nieuwe woningen. De bedoeling is dat het gebied zijn groene en agrarische karakter behoudt en zelfs dit zich verder kan ontwikkelen.

De gemeente Almere is zich hier volledig van bewust en schrijft op haar website:

• “Voor Oosterwold geldt de onzekerheid van de toekomst als uitgangspunt”,
• ‘De ontwikkelstrategie kiest voor een organische ontwikkeling,…’
• “De rol van de overheid beperkt zich tot de hoofdlijnen. Zij formuleert de ambities voor het gebied en verzorgt het raamwerk, de voorwaarden en de spelregels.”

In het gebied moeten de bewoners zelf (of gezamenlijk) zorgen voor o.a. de aanleg van wegen en de zuivering van hun afvalwater. Een wijk voor mensen die verantwoord in het leven staan en de uitdaging aandurven om veel zelf te doen en zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Voor hun afvalwaterzuivering kiezen zij vaak voor een biologische minizuivering (IBA).

Wat is het probleem?

Deze zomer bracht omroep Flevoland het nieuws dat het waterschap had gevonden dat het afvalwater onvoldoende gezuiverd werd door de installaties van de bewoners. Het waterschap Zuiderzeeland stelt de hoogste eis (klasse 3b). Zonder verdere kennis van de analysegegevens of kennis van zaken, wordt door de omroep gesproken over ‘twee van de vijf gecontroleerd vijvers zijn vervuild.’  Stemmingmakerij? Komkommertijd? Gebrek aan basis kennis of boerenverstand?

Wat is er nou echt aan de hand?

Zonder de analysegegevens te hebben ingezien, maak ik uit de reportage en het artikel op dat het gaat om iets te hoge waardes voor ammonium, E-coli en fosfaat. Want dat is logisch.

Laten we eerst vaststellen dat biologische zuiveringssystemen tijd nodig hebben om optimaal te functioneren. Laten we eerst is goed naar de gegevens kijken en vervolgens ons boerenverstand gebruiken.

De rapportage roept eerst meer vragen op dan ze beantwoordt:
Zijn het publieke of particuliere vijvers? Zijn de vijvers onderdeel van de minizuivering? Het merendeel van de vijvers zijn wel op kwaliteit. Hoe komt dat wat is het verschil met de twee ‘vervuilde’ vijvers?

En dan het boerenverstand

Als het warm is lost er minder zuurstof in het water op. We kennen dat doordat vissen bij erg warm weer veel slomer zijn dan normaal. Ze zouden als koudbloedige dieren beter moeten functioneren, maar bij erg warm weer beperkt het lagere zuurstofgehalte in het water hen. Minder zuurstof in het water beperkt ook de hoeveel ammonium in het afvalwater kan worden omgezet naar nitraat.

E-coli is een ‘poep-bacterie’ en zit niet alleen in onze poep maar ook in die van dieren. Buiten het warme lichaam overleeft de E-coli bacterie niet zo heel lang, maar bij warm weer wel langer. De verhoogde hoeveelheid E-coli bacteriën is ook de reden geweest dat de mensen niet mee mochten zwemmen met Maarten van der Weijden, in Friesland, bij zijn Elfsteden zwemtocht.

Waar komt al die E-coli toch vandaan? Alle boten en schepen zijn uitgerust met vuilwatertanks. Dat is verplicht omdat poep lozen op oppervlaktewater vies is, toch?

Fosfaat is altijd een lastige stof om af te vangen. Vaak wordt gebruik gemaakt van zouten met calcium of ijzer.

Oh ja, misschien nog een boerenverstand idee. Deze zomer was heel droog en heet. Bij vele sloten en vijvers was de verdamping groter dan de toevoer van water. Minder water in de sloot of vijver werkt in dit geval twee kanten op:
– minder water in de vijver wordt sneller warm en krijg je een hogere watertemperatuur
– stoffen die anders worden verdund, vind je nu meer geconcentreerd.

Het is goed dat een en ander nader onderzocht wordt, maar ik vrees dat het nieuwsitem wat daarvan gemaakt wordt (als er al een nieuws item van gemaakt wordt), veel minder prominent in beeld wordt gebracht.

Geert Bril